Μονή Προυσού: τα «πατήματα» της Παναγίας και η ιστορία της θαυματουργής εικόνας

Η Μονή Προυσού βρίσκεται στην Ευρυτανία, 31 χιλιόμετρα νότια του Καρπενησίου και αποτελεί πνευματικό και προσκυνηματικό κέντρο ολόκληρης της περιοχής. Είναι χτισμένη σε ένα τοπίο επιβλητικό, σε απόκρημνη, βραχώδη περιοχή μεταξύ των βουνών Χελιδόνα, Καλιακούδα και της οροσειράς του Παναιτωλικού, η οποία είναι κατάφυτη από έλατα. Η Ιερά Μονή Προυσού είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου (στην Απόδοση της Κοίμησης).

Κατά την παράδοση το όνομα της Μονής οφείλεται στη θαυματουργή εικόνα της «Παναγίας Προυσιώτισσας». Η εικόνα αυτή κατάγεται από την Προύσα της Μικράς Ασίας και εικάζεται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Η Μονή ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα. Την εποχή εκείνη αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Θεόφιλος (829-842), ο οποίος ήταν εικονομάχος. Η εικόνα της Παναγίας βρισκόταν σε ναό της Προύσας, αλλά υπό τον φόβο ότι θα καταστραφεί βάσει διατάγματος του αυτοκράτορα, φυγαδεύτηκε στη Στερεά Ελλάδα. 

Τα «Πατήματα της Παναγίας», αλλά και το εικόνισμά της συναντάει ο επισκέπτης στο μονοπάτι που οδηγεί στη Μονή Προυσού στο Καρπενήσι

Πάνω σε κάθετο βράχο έχουν διαμορφωθεί επτά σχήματα διαφορετικού χρώματος με τη μορφή πατημασιάς, που δείχνουν ακριβώς τα βήματα της Παναγίας, τα ίχνη που άφησε στο δρόμο της για τον Προυσό. Πρόκειται για ένα περίεργο γεωλογικό φαινόμενο που όμως κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να ερμηνεύσει.

Το σημείο που βρίσκεται μόλις 10 χλμ από το μοναστήρι του Προυσού είναι επισκέψιμο και πλήθος πιστών δεν παραλείπουν να κάνουν μία στάση για να προσκυνήσουν με ευλάβεια και ταπείνωση. Μπρελόκ αυτοκινήτων, κλειδιά και κέρματα είναι μόνο μερικά από τα προσωπικά αντικείμενα που αφιερώνουν στην Παναγία οι προσκυνητές. Δειλά-δειλά ανάμεσά τους ξεπροβάλλουν κούκλες μικρών παιδιών «εκλιπαρώντας» για την προστασία των νεαρότερων πιστών.

Το «ταξίδι» της θαυματουργής εικόνας

Το 829 μ.Χ., περίοδος της εικονομαχίας, ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεόφιλος προστάζει να κατέβουν όλες οι βυζαντινές εικόνες και να καούν.

Ένα πλουσιόπαιδο αποφάσισε να σώσει την εικόνα της Παναγίας και τη φυγάδευσε στην Ελλάδα. Ο νέος αποκοιμήθηκε και η εικόνα εξαφανίστηκε μυστηριωδώς. Έπειτα από μερικά χρόνια, ο νέος ξαναβρήκε την εικόνα σε δύσβατο σημείο της ορεινής Ευρυτανίας, όμως για κακή του τύχη το ιερό κειμήλιο «έκανε φτερά» για δεύτερη φορά. Η αρχική του σκέψη ότι οι ντόπιοι την έκλεψαν, ξεθώριασε όμως γρήγορα εξαιτίας ενός οράματος. Ο νέος οραματίστηκε την Παναγία να του λέει πώς διάλεξε αυτό τον τόπο για να «γίνει το Σπίτι της» και εάν ήθελε μπορούσε και ο ίδιος να μείνει κοντά Της. Μαζί με έναν υπηρέτη του έχτισαν τον Οίκο της Παναγίας, στον τόπο που η ίδια τους υπέδειξε. Το σπήλαιο όπου «κρυβόταν» η εικόνα μέχρι να τους φανερωθεί, έγινε αργότερα η Μονή Προυσού, αντλώντας το όνομά της από τη θαυματουργή εικόνα της «Παναγίας της Προυσιώτισσας», και εκείνοι έγιναν οι πρώτοι μοναχοί. Ήταν πια, ο Διονύσιος και ο Τιμόθεος.

Το «δώρο» του Καραϊσκάκη στη Μονή

Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, η Μονή έγινε καταφύγιο για πάρα πολλούς αγωνιστές, όπως ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Λάμπρος Κατσαντώνης και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Μάλιστα λέγεται ότι ο Γ. Καραϊσκάκης, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη φιλοξενία που του παρείχε η Μονή που είχε σαν αποτέλεσμα και τη γρήγορη ανάρρωσή του από τη θέρμη που τον ταλαιπωρούσε κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα, δώρισε το ασημένιο κάλυμμα της εικόνας. Όπλα του Καραϊσκάκη μπορεί να δει κανείς στο σκευοφυλάκιο της Μονής κάτι που μαρτυρά ότι πέρασε από εκεί.

Η Παναγία «προστατεύει» το σπίτι της

Κατά περιόδους η Μονή γνώρισε πολλές καταστροφές και λεηλασίες, κυρίως από τα τουρκικά και τα γερμανικά στρατεύματα.
Η Παναγία που έβλεπε να καταστρέφεται το σπίτι της από το αβυσσαλέο μίσος των κατακτητών δε μπορούσε να μείνει με σταυρωμένα τα χέρια. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, ένας Γερμανός αξιωματικός επιχείρησε να πυρπολήσει την εκκλησία. Όμως όσες φορές και εάν το προσπάθησε το «αόρατο χέρι» της Παναγίας τον εμπόδιζε, πετώντας τον με δύναμη στο δάπεδο την ώρα που ζητούσε από τους υποτελείς του να μετατρέψουν τα θεμέλια του μοναστηριού σε στάχτη.

Πηγή: wikipedia, newsbomb.gr