Κωνσταντινάτοι: ένα από τα 9 Πιστικοχώρια της Μ. Ασίας

Ο χάρτης της περιοχής 

Η Τρίγλια (γράφεται και Τρίγλεια) είναι κωμόπολη της Προύσας, στον ιστορικό χώρο της Βιθυνίας. Πριν τη Μικρασιατική καταστροφή, στα ενδότερα της Τρίγλιας δυο-τρεις ώρες (δηλαδή με τα πόδια 10-15 χλμ.) από την Τρίγλια υπήρχε μία ομάδα χωριών, τα Πιστικοχώρια. Βρίσκονταν μεταξύ της παραλίας του εισερχομένου στον Κιανό κόλπο μέχρι τη λίμνη της Απολλωνιάδας. Το χωριό των Κωνσταντινάτων ήταν ένα από τα 9 Πιστικοχώρια της Μ. Ασίας.

Τα Πιστικοχώρια πριν την Μικρασιατική Καταστροφή:   

1.Γιαλί-Τσιφλίκ, 250 οικογένειες         
2.Βελετλέρ ή Βελετλέρι, 120 οικογένειες
3.Ντερέκιοϊ, 50 οικογένειες
4.Τσαμουρτζά ή Τσαμουτζά, 100 οικογένειες
5.Τσεσνεήριον ή Τσεσνεϊρι ή Τσεϊριον, 100 οικογένειες
6.Τσάμπασι ή Τσάμπαζι, 30 οικογένειες
7. Γούλιος ή Καραγάτς, 150 οικογένειες
8.Σιργιάνι ή Σεργιάνι ή Σιργιάννη, 600 οικογένειες
9.Κύδια ή Κήδια ή Κίντια ή ΚαραΚοτζά , 200 οικογένειες
10.Πριμικήριον ή Πριμικήρι, 100 οικογένειες
11.Απλαδάτος ή Απελ(λ)δάτοι ή Πελαδάτοι ή Σουμπασί Αγίλ, 200 οικογένειες
12.Αγία Κυριακή ή Μακαριωτάτοι, 150 οικογένειες
13.Αϊνάτοι ή Αϊνάτι ή Αγινάτοι ή Σα(γ)ινάτοι ή Εσκιτζέ, 150 οικογένειες
14.Τσάταλα ή Κωνσταντινάτι(-οι) ή Τσατάλ Αγίλ , 80 οικογένειες
15.Χωρούδα ή Καρατζόβα, 70 οικογένειες
16.Μπάσκοϊ ή Βουλγαράτοι, 200 οικογένειες 

Όλα τα Πιστικοχώρια είχαν εμπορικές συναλλαγές με την Τρίγλια, η οποία ήταν το κεφαλοχώρι της περιοχής. Στην Τρίγλια κάθε Κυριακή γινόταν παζάρι (λαϊκή αγορά). Έφερναν  με γαϊδούρια, μουλάρια, άλογα και αραμπάδες Χριστιανοί και Τούρκοι τα προϊόντα τους από τα γύρω χωριά, σιτάρι, αλεύρι, κριθάρι, κρεμμύδια ,σκόρδα, αρνιά, κατσικάκια, τυριά (διάφορα είδη),βούτυρο, κότες, αυγά, κάρβουνα, ξύλα, μαλλί από πρόβατα που έπλεκαν οι γυναίκες φανέλες και κάλτσες κ.α. Οι χωριάτες, αφού πουλούσαν τα προϊόντα τους, αγόραζαν σε ποσότητες από τα μπακάλικα της Τρίγλιας σαπούνι, πετρέλαιο(γκάζι), οινόπνευμα(σπίρτο), ζάχαρη, καφέ, ρουχισμό κ.α. Οι ποσότητες ήταν μεγάλες, γιατί στο παζάρι  δεν έρχονταν πάντοτε οι ίδιοι κάθε βδομάδα αλλά έκαναν και 15 μέρες  ακόμα και μήνα για να έρθουν.  Τα προϊόντα που χρειάζονταν ζύγισμα, όλα  ζυγίζονταν από τον κανταρτζή (υπάλληλο της Δημογεροντίας), αυτά που πουλούσαν οι χωριάτες και αυτά που αγόραζαν από το παζάρι της Τρίγλιας.

Ακόμα οι Πιστικοί έρχονταν σε επαφή με διάφορα επαγγέλματα που εξασκούσαν οι Τριγλιανοί και κυκλοφορούσαν παράδες. Mεταλλοτεχνίτες, καζαντζήδες, τσουκαλάδες(μισοκοίληδες), κουντουράδες, κουγιουμτζήδες, κολλυβίδηδες(σαράφηδες), γιατροί, φαρμακοποιοί (σπετσέρηδες) αμπατζάδες, γραφιάδες, μουτάφηδες, τζιβιτζήδες, μπογιατζήδες, καλλιοντζήδες(πεταλωτές), ψαθάδες, καλπάκηδες, σεπετζήδες, γούναροι, φραγκοράφτες κ.α. 

Στα «Σύμμεικτα Λαογραφικά Κουβουκλίων Προύσσης»,  Βασ.  Δεληγιάννη, αναφέρονται για τα Πιστικοχώρια, ότι ανάμεσα στα 24 χωριά, που αποτελούσαν το τμήμα της Απολλωνιάδας της εκκλησιαστικής επαρχίας Νικομήδειας στο νομό Προύσσας, ήταν και τα 9 χωριά των Πιστικοχωρίων. Ο συγγραφέας αναφέρει: «Κατά την παράδοση, που επικρατούσε ανάμεσα σε όλους τους πιστικούς, πριν από πολλά χρόνια, λίγες οικογένειες, που μοιράσθηκαν σε εννέα διάφορα μέρη, σε μια γραμμή σε σχήμα ημικυκλίου  στα βόρεια της λίμνης Απολλωνιάδας, για να αποτελέσουν αργότερα τα 9 χωριά των Πιστικοχωρίων, χωρίς ανάμεσά τους να βρίσκεται κανένα τούρκικο χωριό και τους δόθηκαν πρόβατα για βοσκή (και γι’ αυτό ονομάστηκαν και «πιστικοί») απ’ τις τότε Σουλτάνες (γυναίκες των Σουλτάνων). Τα ονόματα των Πιστικοχωρίων φαίνεται ότι ονόματα των χωριών από τα οποία προήρχοντο. Το ότι η εγκατάστασή τους έγινε, σαν βοσκοί που ήσαν, σε ακατοίκητα μέρη μαρτυρείται εκ του ότι δεν φαίνεται σε κανένα χωριό, σημάδι δομικής αρχαίας, όπως στην Απολλωνιάδα  με τα σωζόμενα ακόμα τείχη της, στα Κουβούκλια με το κατεστραμμένο κοντά στην εκκλησία φημισμένο βυζαντινό φρούριο «Κουβούκλια», στο Ταχταλή, Κίτα, Λουπάδι, Μιχαλίτσι και άλλα, όπου βλέπει κανείς ερείπια τειχών και φρουρίων. Έπειτα η γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα των δεν μοιάζουν με κανενός των γύρω χωριών, ενώ αναμεταξύ τους είναι όμοια. Μια γραπτή πληροφορία, ότι βρισκόταν πριν απ’ το 1602, ήταν σ’ ένα παλιό μηνιαίο της εκκλησίας της Απολλωνιάδας που έλεγε έτσι: «Ήρθαμε με τον Γέροντα μου Άγιο Τιμόθεον εις την Απολλωνιάδα και αύριο αναχωρούμε εις Αγινάτους. Γράφω εγώ ο Παναγιώτης από το Κατηρλή 1602».

Πηγή: www.triglianoi.gr, Στάθης Δημητράκος